Een film van Buddy Hermans, Rob Engelsman, Jan de Ruiter

• Regisseur – Buddy Hermans & Jan de Ruiter
• Producent – Buddy Hermans
• Camera & geluid – Jan de Ruiter
• Teksten en adviezen – Rob Engelsman
• Montage – Kees Zwart
• Muziek – Herman Tulp
• Commentaarstem – Pier Tania
• Productie –  Stichting Beeldlijn
• Jaar 1987
• Financiering – Gemeente Groningen, Provincie Groningen, Anjerfonds, Kammingafonds
• Lengte  – 29 min
• Taal – Nederlands
• Première – Huis de Beurs
• Omroep/distributie – Nederlands Film Festival, OOG TV, TV Noord, Groninger Museum

De kunstschilder Marten Klompien (1917-1996) kan gezien worden als een van de meest eigenzinnige schilders uit Groningen. Henk van Os stelde dat het Klompien was die hem het landschap van het hoge land mooi heeft leren vinden, doordat hij ‘ons bepaalde dingen in zo’n landschap laat herkennen als schoonheid.’ Door de eigengereidheid van Klompien en zijn solistische werkwijze is zijn werk moeilijk onder een kunsthistorische noemer te scharen. Desalniettemin hebben al zijn schilderijen iets onmiskenbaar eigens. Van 1955 tot 1970 was hij lid van De Ploeg, maar trad hier uit omdat de kwaliteit van het werk stagneerde. In deze periode zou hij zich enige tijd toeleggen op meer abstract werk. Aan het begin van de jaren zeventig keerde hij echter terug naar datgene waar hij het meeste affiniteit mee had: het element van de natuur. Zelf stelt Klompien dat zijn schilderijen moeten worden ondergaan als abstract, maar dat in wezen niet zijn: ze staan op de rand ervan. Hij is naar eigen zeggen de meest abstracte schilder onder de figuratieven.

Naast de twee films, EEN LEVEN VOOR DE KUNST (1987) die vooral gaat over het oeuvre van de schilder en HET GRONINGEN VAN KLOMPIEN (1992) waarin de schilder in interviews over zijn leven en werk vertelt, is er veel gedigitaliseerd materiaal beschikbaar. Hierin wijdt de schilder ondermeer uit over het door hem zo geliefde Groninger landschap en zijn aversie tegen het snelle moderne leven, dat ook de provincie in de loop der jaren steeds meer in haar greep heeft gekregen. ‘Eigenlijk ben ik geen man van deze tijd, ik had een eeuw geleden geboren moeten worden. Ik vind het jammer dat er zoveel in de stad is afgebroken. Het is jammer wat er in de oorlog allemaal verwoest is in de stad, maar het is nog erger wat er allemaal na de oorlog gesloopt is want dat hebben wij in eigen hand gehad. (…) Het doet mij pijn dat er zoveel verloren gaat van dat oude Groningen.’ Klompien beschouwde het dan ook als zijn plicht om het oude Groningen te vereeuwigen in zijn schilderijen. In een interview vertelt hij bijvoorbeeld hoe hij de oude Westerhaven nog net op tijd kon vereeuwigen voordat het moderne aanzicht hiervoor in de plaats zou komen: ‘Ik ben zeker wel een week van de kaart geweest, zo beroerd was ik ervan.’ Op ietwat komische wijze vertelt hij over wat bepaalde opdrachtgevers van zijn schilderijen vonden die hij voor hen had gemaakt. ‘Dat zijn toch geen bladeren’, werd er dan gezegd. Ook vonden zij dat er nog wel een paar koeien bij geschilderd konden worden. Het liefst werkte hij dan ook alleen voor zichzelf. Naast dit interviewmateriaal is ook zijn schilderwerk uitgebreid gefilmd en terug te zien.

Bron: Aasman,  Susan en Youri Sepp, Het Geziene Werk, Beeldlijn, 25 jaar documentaire film in Noord-Nederland, Groningen, 2011.