Stiller om de noord

Een autodocumentaire over beeldend kunstenaar Jan Loman (1918-2006) die tijdens een voettocht op Schiermonnikoog terugkijkt op de belangrijkste gebeurtenissen in zijn leven. Loman maakte geometrisch abstract werk.

Een film van Buddy Hermans & Jan Loman

Première in 1993

Link naar downloaden of huren
Link naar DVD winkel

Een film van Buddy Hermans & Jan Loman

  • Regisseur – Buddy Hermans
  • Producent – Peter Verwey & Jan de Ruiter
  • Camera – Henk Mekkring
  • Geluid – Geert Gritter
  • Montage – Kees Zwart
  • Muziek – Morton Feldman, Willem Pijper, Igor Stravinsky, J.S. Bach, Tabuh Telu, Noorse Ballade
  • Research – Ank Leeuw Marcar
  • Voice over – Fenneke Fockema Andreae
  • Technische realisatie – Zwart Audiovisual
  • Geluidsnabewerking
  • Interviews – 
  • Grading & vervaardiging
  • Productie –  Stichting Beeldlijn
  • Copyright – Stichting Beeldlijn & Paerdemarct Fundatie
  • Jaar 1993
  • Lengte  – 35 min
  • Taal – Nederlands
  • Omroep/distributie

In opdracht van de Paerdemarct Fundatie

De van oorsprong Friese kunstenaar Jan Loman (1918-2006) was enige tijd lid en tevens voorzitter van de groep NU, waar hij zich inzette om Groningen een plek te geven op de landelijke kaart van de moderne kunst. In de periode waarin hij zijn opleiding aan de Technische Hogeschool in Delft volgde, raakte hij in de ban van de geometrische kunst van De Stijl. Nadat hij deze opleiding had voltooid, was hij enige tijd in Nederlands-Indië actief als landmeter en kwam daarna in Groningen te werken. Op het moment dat hij zich aanmeldde voor de groep NU, was hij in zijn vrije tijd al enige jaren bezig als autodidactisch kunstenaar. Ook was hij lid van verschillende natuurbeschermingsorganisaties.

Lomans beeldende kunst kenmerkt zich voornamelijk door de abstractie van natuurlijke elementen. De abstracte vormen die volgens hem in de natuur zijn terug te vinden, vormen de belangrijkste basis voor zijn fotografie, schilderijen en collages van gemengde techniek. Hiernaast heeft hij zich ook toegelegd op de haiku: een Japanse dichtvorm van drie regels met een vaste lettergreepverhouding. In deze dichtvorm wordt getracht om de essentie van de ogenblikkelijke ervaring te vatten. Over de natuurervaring van Schiermonnikoog schrijft Loman bijvoorbeeld:

Stiller om de noord 
de wadden uitgewist 
en ganzen onderweg 

Zijn aanpak komt heel goed uit de verf in de documentaire STILLER OM DE NOORD (1993) die Jan Loman met Stichting Beeldlijn maakte. Loman schreef voor deze film zelf het scenario. De documentaire is een treffend portret van zijn werkwijze: eigenlijk is de film zelf een voorbeeld van zijn abstracte kunst. Zoals bij het lezen van een haiku wordt de kijker van de film gedwongen om zelf relaties te leggen tussen beelden die soms – op het eerste gezicht – niets met elkaar te maken lijken te hebben. Een verhaalvorm ontbreekt, maar daar staat tegenover dat de kijker even toegang krijgt tot het hoofd van Loman en ervaart hoe hij de wereld ziet, namelijk in een reeks beelden die door de montage tot een nieuw beeld leidt.

Bron: Aasman,  Susan en Youri Sepp, Het Geziene Werk, Beeldlijn, 25 jaar documentaire film in Noord-Nederland, Groningen, 2011.